نشریه کیدی در نظر دارد از این شماره عملکرد نهاد‌های مرتبط با موسیقی را مورد نقد و بررسی قرار دهد . شاید تاثیر گذارترین آنها بر جریان موسیقی انجمن موسیقی استان باشد که خود این روزها بیش از هر نهاد دیگری مورد انتقاد اهالی این عرصه قرار گرفته است . برای اینکه یک جانبه قضاوت نکرده باشیم برای قدم نخست به سراغ رییس انجمن موسیقی استان" احمد توحدی" رفتیم و بسیاری از انتقادات مطرح شده را در قالب سوال از او پرسیدیم. شاید نکات بسیاری درلابه لای سخنان توحدی نهفته باشد!
احمد توحدی : انجمن سد راه کسی نبوده و نیست.
بسیاری معتقدند موسیقی هرمزگان قابلیت جهانی شدن را دارد. نظر شما در این باره چیست؟
بله همینطور است شما می‌بینید امروز در گوشه و کنار دنیا از ملودی‌های ما استفاده میشود. خیلی از موزسین‌ها بدون اینکه نامی از منبع و ریشه موسیقی ببرند از این ملودیها استفاده میکنند. در کل بسیاری از موزسین‌ها رو آورده‌اند به این قضیه که از بکرترین ملودیها در نقاط دورافتاده دست مایه‌های کارشان را بسازند.
با این حال چرا موسیقی هرمزگان هنوز در کشور خودمان به درستی شناخته نمی‌شود؟ و حتی آن را با موسیقی استانهای همجوار اشتباه می‌گیرند؟
خب بگذارید من قضیه را روشنتر بیان کنم؛ اهل فن و کسانی که با موسیقی سر و کار دارند این تفاوت را می‌فهمند و شاید دلیل این شناخت نادرست این باشد که خیلی‌ها از جاهای دیگر وقتی موسیقی‌شان را اجرا میکنند، ادعا میکنند که موسیقی بندری اجرا میکنند و این باعث میشود که مردم به اشتباه بیفتند. در یکی از اجراها همین مسأله پیش آمد؛ پیش از گروه ما یک گروه اجرا کرده بود به عنوان موسیقی بندری که بعد از آنها ما روی سن رفتیم و موسیقی واقعی بندری را اجرا کردیم و با استقبال مردم مواجه شدیم.
در موسیقی محلی ما دچار یک معضل هستیم، روز به روز این موسیقی بیشتر به فراموشی سپرده میشود، عملکرد نامشخص انجمن موسیقی دراین بخش هم به اعتقاد من دراین قضیه مؤثر بوده است
.خب ببینید موسیقی محلی از گستره و تنوع زیادی در این استان برخوردار است
. ثبت و حفظ آن کار یک یا دو نفر و یک انجمن نیست. همۀ ارگانها باید فعال باشند؛ ادارۀ ارشاد، صدا و سیما، سازمان تبلیغات و... تا بشود کاری درخور انجام داد.خب آیا تاکنون انجمن این خواسته را از ارگانها داشته و برنامه‌ای ارائه کرده است؟
بله، هرساله برنامه‌ها را به اداره ارشاد تحویل میدهیم.
نتیجه چه بوده؟ کاری شروع شده؟ امکاناتی گرفته‌اید؟
نه، خب اداره جواب داده که خودمان بخش پژوهشی داریم و این کار را دنبال می‌کنیم و نتیجه‌ی این پژوهش‌ها در اداره موجود است.
برمی‌گردیم به فعالیتهای گروههای محلی که روز به روز دارد کمتر میشود، فکر نمی‌کنید تمرکز انجمن بر روی یک گروه ـ نغمه هرمزگان ـ یکی از دلایل این قضیه باشد
. بسیاری از گروههای دیگر در اثر بی توجهی دلسرد شده اند و...برای انجمن گروهها هیچ تفاوتی و برتری نسبت به هم ندارند
. متأسفانه ما گروه محلی نداریم که منسجم و قوی کار کند، مطمئن باشید اگر گروهی باشد که خوب کار کند ما با آغوش باز استقبال می‌کنیم. چند بار ما گروههای دیگری به جای گروه نغمه به جشنوارههای کشوری فرستادیم ولی جز سرافکندگی چیزی برای ما نداشتند، ولی گروه نغمه همیشه با افتخار برگشته است. در ضمن ما برای همۀ جشنواره‌ها فراخوان میدهیم ولی گاهی پیش آمده تنها یک گروه در استان به فراخوان پاسخ می‌دهد.خب ما هم مجبوریم همان گروه را بفرستیم.باید در نظر بگیریم بسیاری از گروههای محلی که در استان کار میکنند اصلاً میانه‌ای با فراخوان ندارند و باید حضوری به اطلاع آنها رسانده شود
.خـــب ایــن دیــگر بر عهــدۀ اداره ارشــاد شهرستانهاست
.در همین بندرعباس چه؟
من نمیدانم کدام گروه مدنظر شماست ولی باور کنید درب انجمن بر روی همه باز است. تا کنون نشده کسی که موسیقی محلی کار میکند بیاید انجمن و از او حمایت نشود.
شاید بهتر باشد انجمن به سمت آنها برود، چون درواقع انجمن و موسیقی استان به آنها نیازمند است
. یکی مثل غلام مارگیری که حتی اجراهای بین‌المللی هم داشته و چندین بار در جشنوارههای معتبر درخشیده ولی نه او و نه امثال او تاکنون در مرکز استان و با همت انجمن موسیقی هیچ اجرایی برای مردم همین استان نداشته‌اند.غلام مارگیری سیستم کاری خاص خودش دارد
. چند سال پیش ما می‌خواستیم او را برای یک اجرا به بندر بیاوریم، ایشان به ما گفتند برای رفت و آمد من یک اسب تهیه کنید تا بیایم، من ماشین سوار نمی‌شوم، بعد فهمیـدیم که آقا با هواپیما هم سفر کرده چه برسد به ماشین !ولی هـمین چند وقت پیش در برنامه‌ای که میراث فرهنگی ترتیب داده بـود غلام مارگیری حضور و اجرا داشت
!بلــه، مـن هـم تعجب کردم، ایشـان با من نسبت فامیلی هم دارد و اصالتاً بندرعباسی هستند که ساکن آنجا شده اند، در برنامۀ ما هم هست تا در آینده از او هم استفاده کنیم
. همانطور که در جریان هستید در آینده ای نزدیک ما جشنواره موسیقی ملل مسلمان حوزه خلیج فارس را داریم که یکی از گزینه‌های استان ما حتماً غلام مارگیری خواهد بود.برای همین جشنواره بین المللی چه گروهی از استان شرکت میکند؟ و ملاک انتخاب چیست؟ باز هم نغمه؟
[
باخنده] هنوز که زود است جناب! به موقع‌اش فراخوان میدهیم و کارها بازبینی می‌شوند. همان طور که گفتیم برای انجمن گروهها یکسان هستند. بسیاری از گروهها که از ما دلگیر می‌شوند به خاطر ناآگاهی شان از بخشنامه‌های موجود است. مثلاً گروهی که می‌خواسته از کر زنانه استفاده کند و... مطمئن باشید ما آن چیزی را که سیاست کشور جمهوری اسلامی‌ایران است مو به مو اجرا می‌کنیم. آقایان هم بهتر است دید خود را بازتر کنند. درب انجمن همیشه به سوی همه باز است. بیایند تا ما به کمک ادارۀ ارشاد بتوانیم گره از کارهاشان باز کنیم، ولی در نظر بگیرند که خواسته‌هایشان با اطلاع از موقعیت، سیاست و دستورالعمل‌های مملکت باشد.یکی از مسائلی که ایـن روزها مطرح شده تشکیل شورای جدید موسیقی و انحلال شورای قبلی بدون اطلاع آنان است
.شورا که اصلاً انتخابش دست ما نیست
. اعضای شورا انتصابی هستند و از طرف اداره ارشاد به مدت 2 سال منصوب می‌شوند. شورای قبلی هم مدت زمان 2 سالش تمام شده بود.عملکرد شورای قبلی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ و البته شورای جدید که ابتدای راه است
.شورای قبل همیشه معترض بودند که امکانات کم است، اداره همکاری نمی‌کند، انجمن همکاری نمی‌کند، خب انجمن که که خود شما هستید. من البته به آنها هم خسته نباشید می‌گویم ولی دید آنها نسبت به انجمن و مسئول آن هم همیشه همین بوده است. وقتـی قضیـه را از بیــرون و درون نـگاه کنیــم خیلی متفاوت است. ایــن شـورای جدیـــد فعـالیت بیشتـری دارنـد، یک سایت برای انجمن راه انداخته‌اند، بحـث آمــوزش را ارتقــاء داده‌اند. ما اکنون 9 کلاس آموزشی داریم. اعضای جدید هر روز در انجمن حضور دارند. این اعضای انجمن هستند که کارها را پیش می‌برند، مسئول انجمن فقط برای پیگیری نامه‌های اداری و جلسات است. به شورای جدید خیلی امیدوارم تا به امید خدا بتوانیم یک سری مشکلات را از پیش رو برداریم. دراین دو ماه ما امکانات را به روز کرده‌ایم و در کنار آن یک کمیته تحقیق و پژوهش تشکیل داده‌ایم، سعی می‌کنیم روابط با دیگر شهرستانها و استانها را بیشتر کنیم تا بتوانیم در تمام جشنواره‌ها شرکت داشته باشیم.
در قسمت آموزش که شما آنرا مطرح کردید هرساله در فصل تابستان انجمن این کلاسها را برگزار کرده است ولی چه پدیده و چهره ای از این کلاسها و دوره‌ها و فعالیتهای انجمن سربرآورده است و این کلاسها چقدر بازدهی داشته‌اند؟
خب، الان در سطح کشور دهها خواننده ملی داریم، چهره‌هایی مثل بهترین نوازندۀ عود کشور مرتضی کریمی و کسی مثل سروش خرمی و فاضل پیش از اینجا پا گرفته اند.
ولی خواننده‌ها که اکثراً به صورت خودجوش کار کرده‌اند
. همینطور مرتضی کریمی که من فکر میکنم عود را نزد برادرش آموخته!بله درست است؛ انجمن نقش غیرمستقیم داشته است، خواننده‌ها هم در مقاطعی انجمن راه‌گشایان بوده‌است
. انجمن هیچگاه سد راه آنها نشده و این خود عاملی برای پیشرفت آنها بوده‌است.
خب بگذارید یک اشاره ای داشته باشیم به دورههای آموزشی که در سالهای دور امور تربیتی با حضور شما و مرحوم روضه‌خوان ترتیب داده بود و همین خواننده‌های ملی و بسیاری از موزیسین‌های قوی امروز هرمزگان از هنرجویان آن دوران‌اند
. چرا از تجربه آن روزها در دورههای آموزشی انجمن استفاده نشد؟ما آنجا با امکاناتی که امور تربیتی داشت موسیقی میدانی کار می‌کردیم، با استفاده از سازهای بادی، این موسیقی با سبک‌های دیگر تفاوت دارد. سیاست ارشاد هم پرداختن به یک سبک موسیقی نیست. ما آن زمان از امکانات امور تربیتی استفاده کردیم و یک گروه که می‌توانست با گروههای بزرگ موسیقی میــدانی رقابت کند، تشکیل دادیم. بسیاری از نوجوانان و جوانان آن روز امروز جزو اساتید موسیقی استان هستند و بسیاری از آنها در رده‌های بالا مسئولیت دارند. البته این همت خود آنها بود. در کلاس یک راهنمایی و آموزش متوسط وجود دارد و اصل همت و استعداد و پشتکار خود شخص است. امروز ما گروههای پاپ زیادی در استان داریم که حاصل تلاش و فعالیت چندین سالۀ انجمن بوده است، ما از هیچ امکانی دریغ نکرده‌ایم.
[بدون اینکه سوالی بپرسم آقای توحدی بحث مالی انجمن را پیش می‌کشد]
کاری هنری جیب پرکن نیست. ظرف این ده سال ما دو اتومبیل شخصی‌مان را خراب کردیم و ده‌سال از عمرمان را گذاشتیم. چیزی هم نگرفتیم که خود را مشمول ذمه بدانیم. دو سالی هست که بابت مجوز اجرای زندۀ گروهها مبلغی دریافت می‌کنیم که این مبلغ صرف خرید کاغذ و سیم و پوست و سیتی‌سایزر و... شده است. بارها درمانده‌ایم و به طرف ارشاد رفته‌ایم و آنها هم در چارچوب اداره با ما رفتار کرده‌اند و صورت امکان از هیچ کمکی دریغ نکرده‌اند که همین جا، جا دارد از مدیریت و مسئولین اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تشکر ویژه داشته باشیم.
عملکرد انجمن در این چند ساله را برای ما شرح میدهید؟
گزارش عملکرد در دفاتر ثبت شده که یک نسخه از آن به شما میدهیم ولی به طورخلاصه از سال 75 با پیشنهاد استاد مرحوم روضه‌خوان و دوتن دیگر از دوستان آقای کمالی و آقای روان بنده به انجمن موسیقی آمدم و بدون هیچ امکاناتی انجمن را تأسیس کردیم و با همکاری هنرمندان استان توانستیم همۀ این عزیزان را دارای شناسنامه و کارت هنری کنیم. بیمه هنرمندان را برقرار‌کردیم. بیشتر گروههای استان در انجمن دارای پرونده هستند. یکی از مهمترین عملکردهای انجمن بازگشایی راه امرار معاش هنرمندان است. انجمن اجازه نداد این روزنه بسته شود. در این چند سال ما هرشب در چندین هتل در سطح شهر بندرعباس اجرای موسیقی داریم که الان در دیگر استانها به چشم نمی‌خورد. البته تهران را فاکتور بگیرید. موسیقی زنده فقط در بندرعباس و زیرنظر ادارۀ ارشاد، اماکن و با حمایت و مجوز این انجمن اجرا میشود.
جناب توحدی کمی از فعالیت موسیقی شخصی خودتان بگویید؛ از کجا شروع شد و چگونه ادامه یافت؟
علاقه من به موسیقی با دیدن گروههای موزیک نیروی دریایی آن زمان شکل گرفت و سعی کردم پس از دورههای مقدماتی در رشته موزیک استخدام شوم. دوران آموزش سختی داشتیم. یک دوره در آبادان و یک دوره در بندرانزلی و زیر نظر استاد اکبر حق کردار که از بزرگان موسیقی ایران بود، گذراندیم. پس از آن به خوزستان منتقل شدیم و علاقه شدید من به درامز باعث شد به عنوان نوازندۀ این ساز در اکستر آنجا مشغول به کار شوم و آموزش جاز را در همان جا در حد قبولی به پایان رساندم. سالهای آخر حضور در خوزستان برای یک گروه خارجی در هتل آبادان نوازندگی کردم تا سال 1351 که به بندر منتقل شدیم.
موزیک نیروی دریایی آن زمان تأثیر بسیار مثبتی بر جریان موسیقی استان داشته، از این جریان بگویید
.بله موسیقی پاپ بندرعباس با همین گروهها شکل گرفت برای اولین بار در سال
50 توسط آقای‌توسلی، به همراهی مرحوم روضه‌خوان، سبزه غلامی، ماشاءا.... پورقنبری و آقای حسنی‌پور، اولین گروه پاپ بندرعباس شکل گرفت.بعد که ما هم منتقل شدیم به دو گروه تقسیم شدیم؛ گروهها با این ترکیب شکل گرفت
: مرحوم‌روضه‌خوان (کیبورد)، خسرو سبزه‌غلامی (ساکسیفون)، ماشاءا... پورقنبری (ترومپت) و بنده که درامز میزدم.در سطح استان گروهها با حضور چهرههای درخشانی شکل گرفتند، کسانی مثل آقای علی علوی، محسن قاسمی، شهریار سفیری، احمد قاسم، مرحوم بلوچی، آقای پاکدامن، استاد مرحوم ابراهیم منصفی، آقای خواجهنژاد، حسین قدسی نژاد و پرویز طاهریشاد
.هنوز هم کارهایی که آن زمان توسط آن گروهها ساخته شد، زمزمه میشود
. پس از پیروزی انقلاب فعالیت گروهها متوقف شد و روز به روز حضور آنها کمرنگ‌تر شد.پس از آن بنده و مرحوم روضه خوان به امور تربیتی آمدیم و آموزش جوانان را آغاز نمودیم
. اکثر آن جوانان...اگر حرف ناگفته ای باقی مانده بفرمائید
.هنرمندان این دیار به صورت خودجوش، با گذشت و کم توقع کار کرده‌اند و نام استان را برای دیگر مردم کشور تداعی کرده‌اند
. خدا یار و نگهدارشان باشد. ما هم مثل این عزیزان خدمتگزار مردمیم، من سرباز همیشگی مردم هستم.به هنرمندان بزرگواری که در سطح استان به صورت زنده اجرای برنامه میکنند سفارش میکنم همانطور که از طرف خداوند این ودیعه به شما داده شده، شما هم باید از مهربان‌ترین، محرم‌ترین، صادق‌ترین و خوش‌اخلاق‌ترین مردم باشید، خواهش من این است که جایی پا نگذارید که محل خماران باشد که خدای ناکرده آتش که گرفت تر و خشک باهم می‌سوزد
.از شما و کسانی که به یاد هنرمندان هستند هم متشکرم و برای همه عزیزان آرزوی موفقیت دارم
.من هم از شما برای قبول این گفتگو متشکرم
.........................................................................
منبع : کیدی ـ ماهنامه موسیقی هرمزگان ـ
نظرات شما در وبلاگ نشریه کیدی[لینک] در مورد هر یک از مطالب نشریه در شماره‌ی بعدی نشریه منعکس خواهد شد.