حبیب مفتاح : من از جنوب آمده‌ام.
گروه "دارکوب" در فستیوال موسیقی معاصر در فرهنگسرای ارسباران به لطف درخشش حبیب‌مفتاح‌بوشهری و همایون نصیری دو کوبه‌ای نواز برجسته کشور اینک از وجهه‌ی خوبی بین علاقمندان سختگیر موسیقی برخوردار است. گروه دارکوب از ۲۵ تا ۲۹ مهر در تالار اندیشه اجرایی متفاوت خواهد داشت. حضور محمد‌رضا گلزار بازیگر سینما در این گروه و نیز اجرای یکی از قطعات فولکلور بندرعباسی با صدای ناصر عبداللهی[یمبو سئنه] ، هر کدام مخاطبان بسیاری را به تالار اندیشه می‌کشد. علاوه بر اینها علاقمندان جدی موسیقی و دوستداران سبک دارکوب را هم نباید فراموش کرد.به بهانه‌ی این اجراها گفتگویی تلفنی داشتم با حبیب مفتاح بوشهری، حبیب علاوه بر گروه "دارکوب" در گروه "پیتر‌سلیمانی" و نیز گروه "فیه ما فیه" هم نوازندگی می‌کند.
درباره‌ی اجرایی که با گروه دارکوب دارید توضیحات مختصری بدهید.
این گروه را همایون نصیری تشکیل داده. با این گروه در فستیوال موسیقی معاصر نزدیک به دو ماه قبل هم اجرا داشتم. که اجراهای خوبی بود و مورد استقبال زیادی قرار گرفت. تقریبا همان قطعات را اجرا می‌کنیم.
آیا اضافه شدن گلزار به گروه یک ترفند تبلیغاتی است؟ یا اینکه او
...نه! بیشتر همین است.چون گلزار با همایون دوستی نزدیکی دارد و خودش هم دوست داشت که با گروه باشد.به هر حال او یک سوپر استار است و مخاطب خاص خودش را دارد.حضور او از نظر تبلیغاتی خیلی موثر است. تا همین حالا نیمی از بلیط‌ها به فروش رفته است.
خب آیا به لحاظ حرفه‌ای این به کار گروه لطمه نمی‌زند؟
نه ! خب دیدگاه ها متفاوت است. بستگی دارد چطور نگاه کنیم . شاید برخی مثبت و برخی هم منفی به این قضیه نگاه کنند.
اجراهای گروه دارکوب در فستیوال موسیقی معاصر از دیدگاه بسیاری منتقدین مورد توجه بوده و خود تو به عنوان یکی از چهره‌های درخشان این فستیوال مطرح شدی . این در حالی است که تو در دو گروه متفاوت حاضر بودی ! می خواهم بدانم در این اجراها تو چقدر آزاد و خودت بودی ؟
بله مو با دو گروه دارکوب و پیتر سلیمانی اجرا داشتم. مو استایل خودم ساز می‌زنم. تقلید از هیچ نوازنده‌ای نمی‌کنم. به یک سری تجارب رسیده‌ام که از آنها استفاده میکنم. شخصیت مو در هر گروه متفاوت بود. در گروه پیتر سلیمانی موسیقی جز بود و در گروه دارکوب یک فرم متفاوت دیگر.
یکی از اتنقاد‌های مطرح شده نسبت به کار شما در گروه دارکوب پخش صدای برخی سازها به صورت پلی بک بود .شما از این صداها مثل یک مترونوم استفاده می کردید؟
بله هم این بود و هم اینکه ما نیاز به حجم صدای بیشتری داشتیم و کسی را هم نمی‌توانستیم اضافه کنیم که این سازها را بنوازد. بنابراین سازهایی که نمی‌توانستیم روی سن بیاوریم را ضبط کردیم و به صورت پلی‌بک پخش کردیم که از نظر حجم صدا به ما کمک شود.
ریتم در موسیقی جنوب جایگاه خاصی دارد. تو چقدر از ویژگی‌های موسیقی جنوب در کارهایت استفاده می‌کنی؟
خب ببین مو حتی نحوه سازبندی‌ام روی سن برای مخاطب مشخص می‌کند که جنوبی‌ام.بجز کاخان که یک ساز امریکای جنوبی است. امکانات موسیقی جنوب خیلی به مو کمک می‌کند .
ما حتی دو کار داریم که بر گرفته از موسیقی بوشهر هستند.سِلی‌گا و دیزنگرو که در دیزنگرو از حلبی هم استفاده کردم.
از حلبی در موسیقی بوشهر هم استفاده می شود؟
بله. در موسیقی دیزنگرو که هنگام ماه گرفتگی اجرا می شود از حلبی استفاده می‌شود.در کل سعی میکنم بیشتر از ریتمهای جنوبی استفاده کنم.
در کاری که با سعید شنبه‌زاده اجرا کرده بودی از ترکیبی که بین سازهای کوبه‌ای بندرعباسی هست هم استفاده کرده بودی .
بله. مو قبل از آن در کیش که اجرا می‌کردیم وقتی ضرب و تیمپو می زدم کنارم یک ساز پییه هم نواخته میشد.به این فکر افتادم که در اجراهای خودم هم وقتی چهار ساز جلویم می‌چینم طوری اجرا کنم که شنونده هم صدای ضرب و تمپو را بشنود و هم صدای پیپه را، تا یک رابطه پلی‌ریتمیک بین اینها بوجود بیاید.
در مصاحبه‌ای که مدتها پیش با سایت میراث فرهنگی کرده بودی از قول تو نقل شده‌بود که ریتم بندرعباسی ریتم خلیجی و عربی است !؟
نه ببین مو منظورم ریتم فولکلور بندرعباس نبوده. منظور مو ریتمهای رایج در اجرای برخی گروه‌های پاپ بندرعباس بود. مو خودم با بچه‌های بندرعباس ساز زدم و هیچ وقت چنین حرفی راجع به ریتم اصیل دهل و کسر پیپه‌ی بندر نزدم.
تمایز ریتم بندرعباسی در چیست ؟
در پلی ریتمیک بودن آن.این پلی ریتمیک بودن در موسیقی بوشهر وجود ندارد.در بوشهر پنج ساز با هم یک ریتم را می نوازند دمام ، دایره‌زنگی و ... همه یک ریتم را می‌زنند، یکنواخت است. اما در ریتم بندرعباس این یکنواختی وجود ندارد. سه ساز مختلف سه چیز متفاوت مینوازند و یک ریتم را بوجود می‌آورند.
این پلی ریتمیک بودن در جاهای دیگر هم دیده می‌شود؟
بله در همه موسیقی‌هایی که صحبت از ریتم است وجود دارد.از افریقا گرفته تا امریکای لاتین.این یک اصل مهم در ریتم است که باید رعایت شود.
آنطور که درخبر‌ها خواندم انگار قرار است یک کار فولکلور بندرعباسی با صدای ناصر‌‌عبداللهی هم اجرا کنید.
بله. چون بچه های گروه ما اکثرا با ناصر کار کرده‌اند و پس از اینکه ناصر فوت کرده اتفاقی در جهت یادکردن از او صورت نگرفته دوستان تصمیم گرفتند این کار را انجام دهند . می‌دانید که همایون کارش را با ناصر شروع کرد . بابک بروجردی برایش کیبورد می زد . امید حاجیلی هم ترومپت...
این تجربه فکر می کنم برای اولین بار انجام می شود. به نظر تو اجرا چطور می شود؟ با توجه به تمریناتی که داشته اید.
خیلی خوب و جالب شده . حتی از آن‌چیزی که در آلبوم هست هم زیبا‌تر شده . چون سازها زنده هستند .
مو هم سعی کرده‌ام ریتم دهل کسر را بزنم تا به فضای اصلی نزدیک‌تر شود.
هدف و برنامه‌ات برای آینده چست ؟
خب مو اول باید خودم را به مخاطب بشناسانم . در این چند وقتی که به ایران آمده‌ام به نتایج خوبی رسیده‌ام . باید نشان دهم که یکی مثل حبیب مفتاح از جنوب آمده و دارد کار می‌کند.
آرزوی موفقیت برای تو
.
خسته نبی مرتضی جان.
مه هم از جنوب هندم؟؟؟!!!!! (:
سازهای ضربی در بندر عباس پلی ریتمیک اجرا نمیکنند،
نه جبیب مفتاح معنی پلی ریتمیک رو نفهمیده و نه مصاحبه کننده.خواهش میکنم از حبیب که بیشتر مطالعه کنه.
حال اگر فرض کنیم که همنوازی دهل و پیپه و کسر پلی ریتمیک است که نیست،در موسیقی بوشهر نیز در مراسم سنج و دمام ،دمام اشکون و غمبر ودمام معمولی و سنج یک خط ریتمیک یکنواخت نمینوازند و متفاوت از هم هستند ولی درنهایت یک ملودی شنیده مشیه.
سلام
مصاحبه جذاب و خواندنی بود.
با سلام خدمت جناب آقای حبیب مفتاح
لازم دانستم که در اینجا این نکته را به ایشان یاد آوری کنم که پلی ریتمیک بودن از خصوصیات موسیقی خلیج فارس ( خلیجی ) است و این خصیصه توسط موزیسینهای جهانی برای این سبک ثبت شده و موسیقی بندرعباس تلفیقی از همین سبک می باشد .
آقای سرکنگی در موسیقی بندرعباس پلی ریتم وجود ندارد.
شاید اینکه دهل و پیپه و کسر خطوط ریتم متفاوت مینوازند شما یا حبیب رو دچار اشتباه کرده و این اصطلاح رو بکار میبرید.پلی ریتمیک زمانی است که مثلا دهل چهار ضربی بنوازد و پیپه مثلا سه ضربی .
دهل و پیپه وکسر در تمامی ریتمهای بندری در یک میزان واحد مینوازند و فقط ملودی که مینوازند متفاوت است و نه میزان ضربی آنها .
ممنون سعید عزیز .
سلام.
پلی ریتمیک . پلی ریتمیک . پلی ریتمیک
امیدوارم یکی از همین متخصصین یا همیشو که ای روزو هنر جنو ب نکد (نقد) نکردن . یخو جلو خو نگاه بکنن کلمه
پلی ریتمیک بی ۴ تا بی سواد مس مه هم ترجمه بکنن .
ممنون ابم ازشو.
سلام سیا ورشن عزیز واحتمالا لذیذ .
سلام
مصاحبه جالبی بود و استفاده کردیم
با بدون شرح منتظر نظرات شما هستم
با سلام خدمت دوستان گرامی
Poly rhythme : توام ساختن دو یا چند ریتم مستقل با هم در یک قطعه موسیقی یا ریتم متنوع که نشان دهنده یک ترکیب از ریتم های مختلف(با کسر میزان مختلف) ولی هم زمان می باشد.
در ریتم بندری هر سه ساز کوبه ای یک میزان را اجرا می کنند و نمی تواند پلی ریتمیک باشد. این ریتم چهار ضربی ترکیبی است و اگر واحد ضرب را سیاه نقطه دار در نظر بگیریم می شود دوازده هشتم. درست است که هر کدام از این سه ساز دوازده هشتم را به شیوه متفاوتی می نوازند ولی در کل از یک کسر میزان واحد تبعیت می کنند. در هر دوره زمانی دهل شش نت سیاه را اجرا می کند ولی نباید آنرا با شش چهارم اشتباه گرفت و همچنین پیپه دو ضرب را چون دهل سه سیاه و نیمه دیگر میزان را دو تریوله چنگ اجرا می کند و ...
شرح وظایف هر کدام از این ساز ها و نوع ضربات را به زمانی دیگر موکول می نمایم.
همتون شاد و پیروز بشی و ایام به کامتون.
ممنون فرهاد عزیز .
سلام ، نه خسته کاکا!
ووووووووووووووه ! کلی به اطلاعات موسیقی ام اضافه شد ! این پلی ریتمیک هم حکایتیه واسه خودش !
اما چند تا اطلاعات دست و پا شکسته دارم درباره این کنسرت! میدونی که به واسطه دوستی که گفتم ، حوزه هنری پاتوق ماست ؛ اما از همان دوست مسئول شنیدم که ممکنه این کنسرت اجرا نشه چون مجوز ارشاد نداره و حوزه هنری با مجوز و اعمال قدرت خودش میخواد کنسرت رو برگزار کنه ! اجرای کنسرتهای ما تا آخرین لحظات رو هواس ! اما به هر حال باید تا غروب چهارشنبه و اولین اجرا صبر کنیم ببینیم کی پیش می بره : ارشاد یا حوزه هنری !
وقتی چند روز قبل خبر کنسرت رو شنیدم اول تصمیم نداشتم برم چون اسم گلزار هیچ جذابیتی برام نداشت ، اما وقتی اسم ناصر به میون اومد و حالا هم توضیحات تو ؛ سعی میکنم اگه اجرا برقرار باشه حتما برم و براتون تعریف کنم ! کاش میشد شما هم میومدین !
پس تا بعد . . .
جناب آقای شنبه زاده من هم نگفتم موسیقی بندرعباس پلی ریتمیک است شما اشتباه متوجه شدید ُ منظور من موسیقی خلیجی و سبک صوت خلیج فارس بوده است و در برخی از ریتمهایی که در هرمزگان به جزیرتی معروف هستند این خصیصه کاملا مشهود است . لطفا قبل از اینکه بنده و امثال بنده را متهم به بی دانشی کنید مقالات موزیسینهای اروپایی را در مورد موسیقی صوت خلیج فارس مطالعه کنید .
سلام آقای مرتضی
دستت دردنکنه ُ‌خسته نباشی برادر ُ
فکر کنم که حرکتی که شروع کردی بسیار مفید باشه ُ‌چون هم اهل فن رو به مجادله و بحث گذاشتی و هم به مردمان عادی هم اطلاعات خوبی میرسونید
این نوع نگرش خود در نوع خود بسیار خوب و کار آمد است .
دوستان اهل فن توضیحات خوبی را ارائه میدهند ولی بهتر بود با ذکر منابعی خاص این مطالب را به نظر ببیندگان وبلگ برسانند که هم فرهنگ مطالعه را بالا ببریم و هم میزان درک و درایت بیندگان وبلاگ را به چالش وادار کنیم که بتوانند هر مطلبی را کنکاش نموده و بعد بپذیرند
موفق باشید دوست عزیز
سلام
من یه دوست که بشدت دنبال کنسرت و کاراتون هستم
کسرت تالار اندیشه کنسل شد ومن خیلی ناراحت شدم
به امید کارای بعدیت
جناب آقای سرکنگی شما فرموده اید که در موسیقی خلیجی پلی ریتمیک به ثبت رسیده و موسیقی بندرعباس هم تلفیقی از آن است و برداشت بنده این بود که شما منظورتون اینه که چون در موسیقی خلیجی پلی ریتمیک وجود دارد پس در بندر عباس هم هست.
در موسیقی کشورهای حاشیه خلیج پلی ریتمیک وجود دارد،جهت اطلاع دوستان و علاقمندان به موسیقی مجموعه سی دی توسط مرکز ارشیو بین المللی موسیقی مردمی موزه مردمشناسی ژنو انتشار یافته که این سی دی ها همراه با توضیحات و آوانگاری موسیقی است و شما میتوتنید اطلاع جامعی از موسیقی خلیج بدست بیاورید.
از آنجایی که مبحث پلی ریتمیک بسیار گسترده میباشد،خواهشی که دارم اینست که برای روشن تر شدن بحث حبیب عزیز یا هر دوست دیگر دلیل خود را برای پلی ریتمیک بودن موسیقی بندر عباس را بیان کنند و توضیح بیشتری بدهند.
سلام. امروز عکس خوشگل این هنرمند جنوبی را روی جلد مجله چلچراغ دیدم. وای که چقدر قشنگ بود. به نظر من ایشون از گلزار هم قشنگ تر. نمی دونم شاید این حس جنوبی من باشه چون ناصر هم خیلی خوشگل بود عکس گروه دارکوب را بخاطر این هنرمند جنوبی کنار عکس ناصر توی اطاقم گذاشتم.
نمی دونم این نقدهای بی اساس چیه.
حبیب جان می دونم کنسرت خشگلا کنسل شده ولی حتماْ توی کنسرت بعدی با یه شاخه گل رز خدمت می رسم.
با سلام خدمت سیای عزیز
گفتگو پیرامون موسیقی جنوب ، بخصوص بررسی علمی این نوع موسیقی نیاز به اشنایی حد اقل با علم موسیقی می باشد و گرنه گفتمان ما به برداشتهای شخصی مان محدود می گردد . متا سفانه تا کنون هیچ تحقیق علمی پیرامون موسیقی جنوب انجام نگرفته و اگر نوشتهای در ایران در باره این موسیقی به رشته تحریر در امده خیلی سطحی و دارای نواقص زیاد می باشند . ولی در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس چندین کتاب توسط نویسندگان اروپایی و عرب در باره موسیقی منطقه نوشته شده است .
موسیقی هرمزگانی و خلیجی کمتر پولیریتمک ( چند ریتمیک ) هستند . گرچه رد پای موسیقی افریقایی در موسیقی منطقه جنوب می بینیم ولی این حضور باعث نمی گردد که موسیقی جنوب هم مثل موسیقی افریقایی چند ریتمی بدانیم .
این چند خط حاصل گفتگوی من با یکی از دوستانی بود که تا حدودی به زبان علمی موسیقی اشنا بود و سالها دستی در موسیقی ایرانی و کلاسیک دارد.