عصوا : گوشه ای از موسیقی کار در هرمزگان

 موسیقی کار بخش مهمی از موسیقی هرمزگان را در بر می گیرد . کشاورزان ،دامداران و دریانوردان هر کدام موسیقی مخصوص به خود را داشته اند . در این بین دریانوردان به علت آشنایی با موسیقی های دیگر نقاط و همچنین تنوع کاری موسیقیشان هم متنوع تر و قوی تر است . آنها برای هر کاری یک ترانه مخصوص به آن کار را دارند . حتی برای بالا و پایین کشیدن هر یک از بادبانها ترانه ای جداگانه خوانده می شود . کارها گروهی انجام می شده و هر کاری ریتم خودش را داشته و سرعت و نیروی معینی نیاز داشته به همین دلیل باید با آواز خودش همراهی می شد .

 موسیقی با آغار سفر شروع می شده و تا آخرین لحظه ای که آنها از سفر طولانی بازمی گشته اند و وسایل شان را در انبار ها می گذاشتند ادامه داشته است . به مجموعه این آوازها رزیف یا عصوا می گفتند . با مکانیزه شده کارها بر روی لنج دیگر این رسم نیز فراموش شده بود . چند سالی است که پیرمردان جهاندیده لافت این مراسم را به طور نمادین در شهرشان برگذار می کنند . یازدهم و دوازدهم فروردین ما نیز مهمانشان بودیم . باقی حرفها را از حاج یوسف(احمد سفاری) بشنوید که خود از مجریان این مراسم است .

خواندن را به خاطر کار یاد گرفته اید و یا بنحو دیگری؟

خب پدران ما این کار را انجام می دادند . حتی برای مراسم های عروسی را این ها را می خواندند . و ما کم کم یاد گرفتیم .

عصوا در قدیم چگونه اجرا می شد ؟ وقتی دریانوردان عزم رفتن می کردند عصوا هم شروع می شد . هر کاری آواز مخصوص خود را داشت . اگر برای یک کار آوازی غیراز آنچه باید، خوانده  اصلا نمی شود آن کار را انجام داد . وقتی شراع را روی دوش می گذاشتند و می بردند وقتی لنگر را بالا می کشیدند وقتی بادبانها را بالا می بردند برای هر کدام شعری می خواندند تا هنگام پیاده شدن در هر شهر هم همینطور .آوازهای پیاده شدن در شهرهای دیگر تا شهر خودمان هم فرق می کرد .

عصوا به چه زبانهایی خوانده می شد ؟ عربی ، سواحیلی و فارسی

درباره دهل های عصوا و نحوه زدن آنها کمی توضیح دهید! سه دهل در عصوا وجود دارد .دو دهل، دهلِ تاک هستند (یک ضرب) و یک دهل سر که بین آنها می زند و مردم خود را با آن هماهنگ می کنند و حرکتها و خواندن ها بر اساس زدن آن انجام می شود . البته بستگی به خود نوازنده هم دارد . فقط نباید نظم به هم بخورد .

حاج یوسف نحوه ساخت دهل را شرح می دهد

یک طرف دهل پوست گاو و طرف دیگر پوست بز است . طرف بم تر پوست گاو است و با چوب نواخته می شود .

خود شما در عصوا چه  نقشی دارید ؟ من سمع (سماء)  و دهل می زنم . شعر هم می خوانم .

عصوا هم ایستاده و هم نشسته اجرا می شود ؟ نه عصوا فقط ایستاده  اجرا می شود. مولودی نشسته خوانده می شود .

مولودی خوانی در خانه فرهنگ لافت

هر لنج چند بادبان داشت؟ و چوبهای آن را از کجا تهیه می کردید ؟ هر کدام پنج بادبان داشت . چوبها یک نوع چوب سبک و محکم و بلند بود که از هندوستان تهیه می کردیم .

آن زمان از چه نوع لنج بیشتر استفاده می شد ؟ بوم .

چرا اکنون لنج پاکستانی جای بوم را گرفته است ؟ خب هم به صرفه تر است و هم اینکه جمع و جور تر است ولی بوم قدرت مانور خوبی ندارد . در عوض بوم روی دریا ایمن تر است و امکان غرق شدنش خیلی کم است . بوم بیشتر در کویت و بندر کنگ و لنگه و لافت ساخته می شد .

 مسیر حرکت شما در سفر ها چگونه بود ؟ ما از اینجا می رفتیم بصره خرما بار می زدیم و بعد از آن آبادان و خرمشهر .از آنجا به عدن و یمن و بعد هند از هند هم به طرف افریقا .خرمای بصره در هند خریدار داشت و خرمای ایران را در افریقا بیشتر می پسندیدند . از افریقا هم چندل(نوعی چوب که در سقف خانه های قدیم به کار می رفت) بار می زدیم برای ایران .

خب ممنون که گفتگوی ما را پذیرفتید خدا بخواهد در گفتگوهای بعدی بیشتر از سفرهایتان می پرسیم .

خواهش می کنم خوش آمدید . خاطرات و حرفها بسیار است.

با تشکر از هرای عزیز که بار بیشتر این گفتگو را بر عهده داشت . و نیز دوستان عزیزم در لافت فهد ، یعقوب و یونس و ... و ناخدایان با حوصله و نجیب لافت که سوالاتمان را با حوصله جواب می دادند .

 در همین باره : بندرعباس سیتی و عکس های بیشتر در : لور . مهدیسما . فتوبلاگ سیاورشن

 و  در همین باره اما در افریقا : چوک سورو