علی‌خان حبیب‌زاده: دلم برای بندر پر پر می‌زند!

به اتفاق یکی از دوستان بندری که ساکن شهر گوتنبرگ (به قول خود سوئدی‌ها "یوته بوری") است با قطار از استکهلم بطرف شهر مرزی مالمو راه می‌افتیم. شهر زیبایی که مرز سوئد و دانمارک است و قبلا با کشتی از آنجا به دانمارک می‌رفتند اما در سالهای اخیر با احداث یک پل عظیم به دانمارک وصل است و قطار در ظرف 40 دقیقه از مالمو به کوپنهاک می‌رسد.قبلا به خان اطلاع داده‌ایم که ساعت 12:30 به مالمو می‌رسیم. سالهاست خان را ندیده‌ایم و هر لحظه منتظریم قطار برسد تا خان را پس ازمدت‌ها دوباره زیارت کنیم. آخرین بار خان را در دوبی دیده بودم فکر می‌کنم سال 90 میلادی بود. خان از سوئد به دوبی آمده بود تا خانواده و دوستان را ملاقات کند.
به اتفاق دوستش که یک شیرینی پزی بزرگ و مدرن در شهر مالمو دارد در استگاه قطار به استقبال‌مان می‌آید. دوستی که علاوه بر داشتن کسب و کار مثل خود خان شیفته شعر و ادبیات و سیاست است و خان می‌گوید اگر غیر از این بود با من دوست نمی‌شد. خان دوستان زیادی در شهر مالمو دارد که اکثر آنها سوئدی و بعضا وکیل و دکتر هستند و شاید اغراق نباشد اگر بگویم با وجود داشتن یک روابط عمومی بسیار قوی اگر خان خواننده و بازیگر تئاتر نمی‌شد شاید پست مهمی در وزارت خارجه بدست می‌آورد. خان از یک شم بالای روانشناسی و روان‌شناختی برخوردار است و با احاطه‌ای که بر مسایل ادبی و دینی دارد بسیاری از افراد را در همان برخورد اول جذب خود می‌کند، گنجینه‌ای متحرک و زنده از اشعار نغز و ضرب‌المثل و احادیث. آنچنان گیرا و جذاب اذان را تحریر می‌کند که متحیر می‌مانی که در این سن و سال این صدا از کجا می‌آید و بیاد این ضرب المثل فارسی می‌افتی که واقعا دود از کنده بلند می‌شود! به خانه خان می‌رویم خانه‌ای که در غیابش و هنگامی که خان در هند بسر می‌برده مورد دستبرد واقع شده و دار و ندارش را به تاراج برده‌اند، البته این اولین بار نیست که خانمان خان به تارج رفته است! خانه‌ای ساده اما دلنشین و صمیمی مانند صاحبش. ناهار برایمان مرغ بسیار خوشمزه‌ای پخته، اما حواس ما بیشتر متوجه حرف‌های پخته خان است چرا که یک بندری همیشه می‌تواند از خان بیاموزد و از تجاربش بهره‌مند شود.

از خان می‌پرسم، زبان و ادبیات انگلیسی را کجا یاد گرفته‌ای؟
می گوید: 3 سال در هند زحمت کشیدم تا توانستم انگلیسی بیاموزم.
انگلیسی یادگرفتن یک چیزی است اما با این لهجه خوب انگلیسی حرف زدن یک چیز دیگری است (باید یاد آوری کنم که تسلط خان به زبان انگلیسی بسیار بیشتر از برخی ایرانیانی است که سالها در کشورهای انگلیسی زبان زندگی کرده‌اند)
خان جواب می دهد: من انگلیسی را نزد یک معلم زبان انگلیسی بطور اصولی یاد گرفتم و صد البته زحمت زیادی کشیدم.
حق با خان است چون در سن شصت سالگی درس خواندن آسان نیست.
در کجای هند بودید؟ در شهر با صفای پونا در نزدیکی بمبئی
چند سال آنجا بودی؟ حدود سه سال
 پس به پاتوق ایرانی‌ها یعنی کافه گودلاک در پونا هم سری زده‌ای؟ اتفاقا حاجی صاحب آنجا که خدا رحمتش کند با من خیلی دوست بود.
قرآن و احادیث و مسایل دینی را چگونه فراگرفته‌ای؟ قرآن را در مکتب ملا گنوی (درخیابان برق – چهارراه برق بطرف سیدکامل) یاد گرفتم و بقیه مسایل را با مطالعه مستمر و مداوم (آهی می‌کشد) خدا رحمت کند پدرم مرحوم عبدل که با لت مغ (چوب درخت خرما) مرا روانه مکتب خانه می‌کرد.
(باید اضافه کنم که خان روزی چندین ساعت مطالعه و پیاده روی می‌کند) از کارهای جدیدت بگو؟ قرار است بزودی روی آلبوم جدیدم کار کنم البته آهنگ و شعرها آماده است و یک آلبوم نیز بزبان انگلیسی در دست تهیه دارم اشعار بندری را به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌ام.
چرا به زبان انگلیسی؟ برای مخاطبان انگلیسی زبان و اصولا من معتقدم نباید خودمان را فقط درفضای زبان فارسی محدود کنیم
برایم خیلی جالب است چون بسیاری از هنرمندان بندری حتی به فضای ایران هم فکر نمی کنند چه رسد به مخاطب انگلیسی زبان.
 چند تا بچه داری؟ چهارتا بچه (سه پسر و یک دختر) و چند نوه

بچه‌هایت به موسیقی علاقه دارند؟ بله پسر بزرگم کهزاد گیتار و عود را در سطح عالی می‌زند و دخترم کیجا نیز در حوزه تئاتر و رقص بسیار فعال است
خواسته خان در زندگی چیست؟ اول سلامتی و دوم پویایی ، چون هنرمند وقتی بایستد می پوسد و از بین می رود بنابراین باید همیشه آموخت و تلاش کرد.

 چطورشد وارد کار تئاترشدی؟ از طریق خدا بیامرز ابراهیم منصفی
اولین بار کجا روی سن نمایش رفتی؟ درمدرسه جاوید و یک نمایش تاریخی – حماسی با زنده‌یاد منصفی اجرا کردیم.

می گویند علی‌خان شناگر خوبی بوده؟ بله یادم است که چند بار با یکی از بچه‌های قدیم بندر بنام جماتو فاصله قشم تا بندر را با شنا طی کردیم.
دوست داری دوباره بندر را ببینی؟ یکی از آرزوهای من دیدن دوباره بندر است، دلم برای بندر پرپر می‌زند.
می‌دانی که در بندر خیلی محبوب هستی و جوانانی که حتی ترا ندیده‌اند عاشق علی‌خان حبیب زاده هستند؟بله چون مرتب از بندر و حتی کشورهای دیگر با من تماس می‌گیرند و اظهار لطف و محبت کرده و خان را شرمنده می‌کنند.
 می دانی که بندری‌ها می‌گویند بالاخره یک روز مجسمه خان را دربندرعباس نصب خواهند کرد؟ به خود من هم این را گفته‌اند ولی به نظر من مهم‌تر از مجسمه خان، اندیشه‌های علی‌خان و ادامه کارهای خان است.
 گذشته از شکسته نفسی چه خودت بخواهی چه نخواهی علی‌خان الان جزیی از تاریخ بندر است. امیدوارم توانسته باشم بخشی از میراث بندر را حفظ و اشاعه کرده و در غنا بخشیدن به موسیقی و فرهنگ بندر ادای دین کرده باشم.

در اینجا صحبت به بچه‌های محل و بچه‌های قدیم بندر که بسیاری‌شان از این دیار رخت بربسته‌اند کشید و مسایل روز و در آخر نیز پس از صرف حرف‌های دلنشین و پخته خان نوبت به نوش جان کردن مرغ‌های پخته خوشمزه خان رسید. آنقدر گرم صحبت شده‌ایم که زمان از دستمان در رفته و هنگام وداع با خان فرا می‌رسد.

***

این متن و عکس تازه از استاد علی حبیب‌زاده توسط دوستی برایم ایمیل شده بود. از لطف ایشان سپاس‌گذارم.