نگاهی به شب اول جشنواره موسیقی فجر هرمزگان

• نفس برگزاری چنین جشنواره‌ای در هرمزگان به لحاظ علاقه وافر مردم به این هنر ناب و نیز وجود فرم‌های متنوع و جذاب موسیقیایی؛ آن‌قدر فرخنده هست که دست برگزارکنندگان آن را بفشاریم و آرزوی استمرارش را داشته باشیم. پس بگذاریم سپاسگزار این عزیزان باشم. اداره ارشاد هرمزگان و به ویژه تیم برگزاری این جشنواره‌ آقای مهدی نیرومند وغلامرضا اولی‌بندری و مجید ایرانمنش و خانم جلالی و...

• کسانی که شب اول جشنواره در تالار شهید آوینی بندرعباس بودند اجرای بزرگانی را شاهد بودند که به جرات می‌توان گفت هر کدام‌شان توان و تبحر اجرا در مهمترین جشنواره‌های جهانی موسیقی ملل را دارند و برخی از آن‌ها نیز تجربه‌اش را. با قاطعیت می‌توان گفت که با اندک رنگ و بو و تجربه‌ای و استمراری در چنین جشنواره‌هایی می‌توان بزرگان موسیقی جهان را بر خان گسترده موسیقی هرمزگان فراخواند و همه‌ی آن‌ها را با این همه رنگ‌آمیزی متنوع موسیقیایی شگفت‌زده کرد. و یا به گونه‌ای دیگر با تهیه تصویر و صدایی مناسب از این اجراها و فرستادن آن‌ها برای فستیوال‌های معتبر راه را برای جهانی شدن موسیقی محلی و مقامی هرمزگان هموارتر کرد.

• برخی از این گروه‌ها جز در همین جشنواره‌ها مجال و فرصتی برای اجرا ندارند و چنین است که بعد از سالی یک اجرای هماهنگ دیدن از آن‌ها؛ توقعی گزاف است. بهتر است راهی یافت برای دیدن اجراهای بیشتر از این گروه‌ها والا تا چند سال دیگر این گوشه‌ها نیز مانند بخشی‌های دیگری از هنر و فرهنگ‌ و معماری ما و ... مدعیانی خواهند یافت. یک بخش از این مهم بر عهده مسئولین فرهنگی است و بخشی دیگر بر عهده مدیریت خود گروه‌ها. که البته بسیاری‌شان متاسفانه مدیری ندارند یا اگر دارند چندان آگاه به کار خود نیستند والا نتیچه این‌گونه نبود.

• اجرای افتتاحیه جشنواره با ساز علی‌کو بریم (علی پور سیا)  بود. او که بر خلاف معضلی که در بالا اشاره کردم؛ موسیقی‌‌اش هنوز کاربردی است و ساخت‌های بندر را با نوای سرنای او می‌گردانند. از این روست که او همیشه اجرا دارد و روی فرم است و همچنان پر شور.

• گروه رزیف بندرکنگ همیشه جذابیت خودش را دارد آن بداهه‌هایی که پیرمردها بر دهل‌ها می‌کوبیدند مو را بر تن سیخ می‌کند. نغمه‌های دریانوردان برای انجام و هماهنگی کارها‌ی‌شان در لنچ‌ها طراحی شده و اعضای گروه گاه با نشان دادن حرکات شبیه‌سازی شده سعی در نشان دادن این ویژگی موزیک‌شان داشتند.

• اجرای گروه هرموز پر شورترین اجرای شب اول بود. آنها نیازی نداند از مخاطب بخواند همراهی‌شان کند. مخاطب مسخ آن‌ها می‌شود. اگر این گروه تمرین و اجراهای بیشتر داشته باشد؛ خیلی راحت می‌تواند در بهترین فستیوال‌های جهانی اجرا بکند. نوازنده نی جفتی این گروه بی‌نظیر بود. نوازنده‌ی پیپه خیلی ساده پیپه می‌نواخت اما نقطه قوت این گروه شاید همین سادگی و نیز بی پروایی آنها در اجرای موزیکی باشد که از دل‌شان بر می‌آید.

• غلام مارگیری هر چند انگار کسالت داشت و سرفه‌های پیاپی رهایش نمی‌کرد اما با این حال توانست بخشی از قدرت محسور کننده‌ موسیقیایی‌اش را به مخاطبان انتقال دهد. صدای مکمل او "عباس" پسرش  هر چند کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد اما برای من که اجرای غلامشاه بدون پسرش را هم دیده‌ام واضح است که بی او، غلامشاه هم انگار موزیک‌اش چیزی کم دارد. آنها در گام‌های متفاوتی می خوانند اما بدون این‌که احساس کنید وارد فضایی دیگر می شوید، براستی آن‌ها چطور بدون دانستن آکادمیک موسیقی به این کشف و شهود رسیده‌اند؟

• محمد منصور وزیری: به قول آقای توحدی؛ پشت‌ ضرب خواندن‌های او بی‌نظیر است. اما شاید چیزی که اجرای او را نازل می کرد استفاده از ریتم ضبط شده بود! حس کار را از بین برده بود. کاش او به تنهایی فقط عود می‌نواختٰ؛ و به شکل بهتری هنرش را ارائه می‌کرد. ترانه‌هایی که اجرا کرد همان‌هایی بود که همیشه در این چنین برنامه‌ها اجرا می‌کند و مدام از تلویزون هم پخش می‌شود. پس کی می‌توان یک اجرای تازه و بکر از او دید که گنجینه‌ی موسیقی هرمزگان و جزیره است؟ چیزی که "محمد منصور"ی باشد.

• آنامیس میناب یگ گروه خلاق که همیشه در جشنواره‌های کشوری حرف برای گفتن داشته است. طراحی خلاقه موزیک و استفاده جالب از دو ساز عود و یکی از آن‌ها در برخی میزان‌ها به مثابه گیتار بیس از نکته‌های جالب اجرای آنها بود. خواننده‌ی بسیار قوی و مسلط به نواهای محلی و نیزآشنا با موسیقی ملل؛ از نقاط قوت این گروه است. اجراهای این گروه همین طور همشهری‌شان "چی‌چی پهریز" گاه می‌رود به سمت موسیقی پاپ با ادوات محلی. البته موسیقی پاپِ خوب و قابل احترام. اما قضاوت را بگذاریم بر عهده مخاطب و تصمیم گیری را هم برسلیقه و تفکر موسیقیایی گروه. متاسفانه صدای خوبی از وکال این گروه گرفته نشد. چی‌چی پهریز اما شانس این را داشت که صدای بهتری از گروه  گرفته شود. دکلمه ابتدایی که توسط یکی از بانوان گروه خوانده شد. مخاطب را به فضای میناب کشاند.

• پس از اجرای گروه آنامیس مجید ایرانمنش از فرهاد محمدی موزیسین و نوازنده و مدرس ساز عود و پیانو دعوت کرد تا در مورد اجرای این گروه که از دو ساز عود همزمان بهره می برد سخن بگوید. محمدی هم با اینکه بدون هماهنگی با خلاقیت مجری به روی سن فراخوانده شده بود اما توضیحات جالبی ارائه کرد: "نوازنده های عود فواصل مختلفی را اجرا می‌کردند و نواها و مقام‌های مختلفی از این گروه شندیم. موسیقی هرمزگان موسیقی مقامی است. بیشترین استفاده موسیقی ما از مقام بیاتی یا شور هست و مقام راست و مقام ماهور ایرانی و در واقع این مقام تنها به موسیقی ایران اختصاص دارد و بیشترین حضور مقام ماهور را نیز ما در شرق استان هرمزگان می‌شنویم. از این روست که گروه آنامیس به علت قرابت میناب به سیستان و آواهای بلوچی خیلی خوب این مقام را اجرا می‌کند. هرمزگان تنوع ریتمی بسیاری دارد و دوستان این گروه خیلی خوب برخی از این ریتم‌ها را اجرا کردند به خصوص ریتم سنگین شش و هشت که در بندری به آن "پا مَش" می‌گویند و در کار "بونه‌ی بار" شنیدیم.  :  

• محمد نوازنده به علت خرابی ماشین و حادثه‌هایی دیگر دیر به محل اجرا رسید. در این فاصله مجید ایرانمنش مجری برنامه و از اعضای گروه نغمه از گروه چی‌چی پهریز خواست که چند کار دیگر اجرا کنند تا محمد نوازنده از راه برسد. گروه از او خواستند خودش بخواند او هم پذیرفت و در عین ناباوری  یکی از تماشاگران از وسط سالن داد  زد": عود هم هاده بار خودش!" و وقتی ایرانمنش امتناع می‌کرد او دوباره می گفت: "شاده نه" و نوازنده عود گروه هم خاضعانه عودش را به او سپرد و خود ضرب نواخت تا ایرانمنش هم در کنار این گروه حرفه‌ای و بدون هماهنگی بتواند چند کار اجرا کند و بخواند. خب مزیت مجری موزیسین برای چنین جشنواره‌ای هم همین است.

• اما گل اجراهای دیشب اجرای محمد نوازنده بود او که از طوفان‌های چندین حادثه گریخته بود و در آخرین لحظات خود را به سالن رسانده بود با ژستی قهرمانانه بر سن حاضر شد و با اجرای  بی نقص‌اش مزد کسانی را که تا ان لحظه در سالن باقی مانده بودند را  تقدیم‌شان کرد. او چنان مسلط و با اعتماد به نفس بود که اجازه نمی‌داد ذره‌ای از موسیقی‌اش تلف شود. بی‌کم و کاست اجرا کرد و همه را سر شوق آورد. این شوق که می‌گویم یک شوق حماسی بود برگرفته از آواهای  بلوچی. با کلامی در ستایش ایران زمین.